نام ماده:

گلیسرول مونواستئارات (Glycerol monostearate)

مقدمه:

در حالی که نام گلیسرول مونو استئارات و مونو و دی گلیسرید برای انواع اسیدهای چرب با زنجیره بلند استفاده می شود، استرها به دو درجه مجزا تقسیم می شوند:

مونوگلیسرید 55-40 درصد: مونو استئارات 55-40 به عنوان مخلوطی از مونوآسیل گلیسرول ها، عمدتا مونو استئاروئیل گلیسرول، همراه با مقادیری از دی و تری گلیسرول.

مونوگلیسرید 90 درصد: USP32-NF27 گلیسریل مونو استئارات را شامل حداقل 90 درصد مونوگلیسریدهای اسیدهای چرب اشباع شده، عمدتا گلیسریل مونو استئارات و گلیسریل مونوپالمیتات توصیف می کند.

-       گلیسیرین مونو استئارات یک پودر سفید رنگ، بدون بو و شیرین است.

-       از اسید چرب، گلیسرول و استئاریک اسید تشکیل شده و به عنوان امولسیون کننده یا امولسیفایر در صنعت استفاده می شود.

-       این ترکیب نام های دیگری هم دارد: دی هیدروکسی پروپیل اوکتا دکانوآت و گلیسیریل استئارات

-       این ترکیب در بدن انسان به طور طبیعی وجود دارد و همچنین از شکست چربی ها در بدن نیز تولید می شود که این واکنش توسط لیپاز پانکراس انجام می گردد.

فرمول شیمیایی : C21H42O4

نام تجاری: GMS

طیف گسترده ای از گرید های گلیسریل مونواستئارات به صورت تجاری در دسترس هستند، از جمله Self-emulsifying grades که حاوی مقادیر کمی صابون یا سایر سورفاکتانت ها هستند. بیشتر گرید ها برای کاربردهای خاص طراحی شده اند یا مطابق با درخواست کاربر ساخته شده اند و بنابراین دارای خواص فیزیکی متفاوتی هستند.

  خواص ظاهری:

گلیسریل مونو استئارات یک جامد سفید تا کرم رنگ موم مانند به شکل دانه ها، پولک ها یا پودر است. در لمس مومی شکل است و بو و طعم کمی چربی دارد.

میزان محلولیت در حلال های مختلف:

خصوصیات فیزیکی و شیمیایی:

·       نقطه ذوب: 60 – 55 درجه سانتی گراد

·       نقطه جوش: 230 درجه سانتی گراد بخار می شود

·       وزن مولکولی: 358.6

·       دانسیته: 1/03 گرم بر سانتی متر مکعب

·       Flash point: تقریبا 240 درجه سانتی گراد

·       ویسکوزیته: 180 تا 220

موارد مصرف:

از نظر عملکردی(Functional Category):

نرم کننده ((Emollient

ماده ی امولسیون ((emulsifying agent

ماده ی حل کننده    (solubilizing agent)

ماده ی پایدار کننده (stabilizing agent)

ماده ی آهسته رهش کننده (sustained-release agent)

لوبریکانت (روان کننده) در قرص و کپسول (tablet and capsule lubricant)

کاربرد ها در فرمولاسیون ها و تکنولوژی ساخت داروها:

انواع زیادی از گلیسیریل مونو استئارات به عنوان امولسیفایر غیر یونی، استابیلایزر (پایدار کننده)، نرم کننده و پلاستیسایزر در انواع کاربرد های غذایی، دارویی و آرایشی استفاده می شود.

این ماده به عنوان استابیلایزر (پایدار کننده) عمل می کند. یعنی به عنوان یک حلال دو طرفه (متقابل) برای ترکیبات قطبی و غیر قطبی که ممکن است امولسیون های آب در روغن یا روغن در آب را تشکیل دهند.

همچنین یک عامل پخش کننده (Dispersing Agent) برای رنگدانه ها در روغن ها یا جامدات در چربی ها یا به عنوان حلال برای فسفولیپید ها مانند لسیتین استفاده می شود.

گلیسریل مونو استئارات همچنین در یک تکنیک جدید Fluidized hot-melt granulation برای تولید گرانول ها و قرص ها استفاده شده است.

گلیسریل مونو استئارات یک لوبریکانت (روان کننده) برای تولید قرص است و ممکن است برای ساخت و تشکیل Sustained-release matrices (ماتریکس های آهسته رهش) برای شکل های دارویی جامد استفاده شود.

کاربرد های آهسته رهش آن شامل فرمولاسیون pellet ها برای قرص ها یا شیاف ها و تهیه بولوس دامپزشکی است.

گلیسریل مونو استئارات همچنین به عنوان یک matrix ingredient جهت ساخت سیستم های دارورسانی زیست تخریب پذیر و controlled-release استفاده می شود.

هنگام استفاده از گلیسریل مونو استئارات در یک فرمولاسیون، احتمال تشکیل (polymorph formulation) باید در نظر گرفته شود.

فرم A آن قابل پخش و کف کننده است و به عنوان ماده ی امولسیون کننده یا نگهدارنده مفید است.

فرم B آن متراکم تر و پایدار تر است و برای Wax matrices مناسب است.

از آن برای پوشاندن و ماسکه کردن طعم کلاریترومایسین در فرمولاسیون کودکان استفاده شده است.

استفاده در صنایع آرایشی بهداشتی: افزایش کیفیت پایداری در مواد آرایشی و بهداشتی و همچنین ثبات ویسکوزیته. در مواد ضد تعریق، محصولات کودکان، ضد آفتاب، نرم کننده و لوسیون ها و کرم های پوستی، شامپو و محصولات مراقبت از مو، صابون و محصولات بهداشتی استفاده می شود.

صنایع غذایی:

- بیشتر برای افزایش ویسکوزیته، امولسیون کننده و یک عامل نگهدارنده مواد غذایی کاربرد دارد. در بستنی، خامه، نان، لبنیات و نوشیدنی ها مورد استفاده است.

- در پخت و تولید کیک به عنوان امولسیفایراستفاده می شود که باعث نرمی بافت کیک می شود.

- در کارامل ها، مارگارین، شکلات، آب نبات، آدامس، بیسکوئیت و کره بادام زمینی کاربرد دارد.

صنعت: به عنوان روان کننده در تولید پلاستیک ها و تولید درب های پلی پروپیلنی و ...

کشاورزی: در گلخانه ها به عنوان ضد مه کاربرد دارد.

سمیت و عوارض:

به طور کلی به عنوان یک ماده امن در محصولات غذایی، آرایشی و بهداشتی شناخته می شود.

با این حال عوارض جانبی کمی گزارش شده است:

-       حساسیت پوستی و علائمی مثل خارش و قرمزی

-       مسائل گوارشی

-       عدم تحمل و در برخی افراد علائمی چون مشکلات تنفسی و سرفه

نکات مهم در حین کار و مصرف این ماده:

-       سازمان غذا و داروی ایالات متحده امروزه این ماده را به طور کلی ایمن و بی خطر دانسته ولی استنشاق گلیسیرین مونواستئارات خالص سمی بوده و منجر به تحریک شدن پوست، چشم ها و دستگاه تنفسی و گوارشی می شود.

-       پس از تماس با این ماده ی نسبتا آسیب زا حتما محل آسیب دیده را با مقادیر فراوان آب به مدت 15 دقیقه بشویید. برای تماس پوستی توصیه می شود ار آب و صابون استفاده شود.

-       در زمان استفاده سیستم تهویه مناسب باشد.

-       برای محافظت از چشم از عینک و برای محافظت از پوست از دستکش استفاده شود.

شرایط نگهداری:

باید در محل خشک، سرد و سایه دار با بسته بندی اصلی، دور از رطوبت و در دمای اتاق نگهداری شود.