گلیسرین (Glycerin)

1 نام های غیر اختصاصی

BP: گلیسرول

JP: گلیسیرین غلیظ

PHEUR: گلیسرول

USP: گلیسیرین

2 مترادف

کرودرول؛ E422؛ گلیسرول؛ گلیسیرین؛ گلیسرولوم؛ گلیسرول،  : P؛ Incorporation factor 1،2،3-: پروپانتریول؛ تری هیدروکسی پروپان گلیسرول. 

3 نام شیمیایی و شماره ثبت CAS

پروپان-1،2،3-تریول [5-81-56]

4 فرمول تجربی و وزن مولکولی

C₃H₈O₃   92. 09g/mol

5 فرمول ساختاری

6 رده عملکردی

نگهدارنده ضد میکروبی؛ کمک حلال، نرم کننده؛ مرطوب کننده؛ پلاستیسایزر ؛ حلال؛ عامل شیرین کننده؛ عامل تنظیم کننده تونیسیتی

7 کاربرد در فرمولاسیون دارویی یا فن آوری

گلیسیرین در طیف گسترده ای از فرمولاسیون های دارویی از جمله خوراکی، دارویی، چشمی، موضعی و تزریقی استفاده می شود. در فرمولاسیون های دارویی موضعی و لوازم آرایشی، گلیسیرین عمدتاً به دلیل خاصیت مرطوب کنندگی و نرم کنندگی آن استفاده می شود. گلیسیرین به عنوان حلال یا حلال در کرم ها و امولسیون ها استفاده می شود. گلیسیرین علاوه بر این در ژل های مایی و غیر آبی و همچنین به عنوان یک افزودنی در پچ ها استفاده می شود. در فرمولاسیون های تزریقی، گلیسیرین عمدتاً به عنوان حلال و کمک حلال استفاده می شود. در محلول های خوراکی، گلیسیرین به عنوان حلال، عامل شیرین کننده، نگهدارنده ضد میکروبی و عامل افزایش دهنده ویسکوزیته استفاده می شود. همچنین به عنوان نرم کننده و در روکش های فیلمی استفاده می شود. گلیسیرین به عنوان نرم کننده ژلاتین در تولید کپسول های ژلاتینی نرم و شیاف های ژلاتینی استفاده می شود. گلیسیرین به عنوان یک عامل درمانی در انواع کاربردهای بالینی استفاده می شود و همچنین به عنوان یک افزودنی غذایی استفاده می شود. 

8 توضیحات

گلیسیرین مایعی شفاف، بی رنگ، بی بو، ویسکوز و جاذب الرطوبه است. طعم شیرینی دارد، تقریباً  شیرینی برابر با 0/6 ساکارز را دارد. 

9 ویژگی معمولی

نقطه جوش 290 درجه سانتیگراد (همرا با تجزیه)

دانسیته : 1/0262 گرم بر سانتی متر مکعب در دمای 25 درجه سانتی گراد. 

نقطه اشتعال 176 درجه سانتیگراد (ظرف باز)

هیگروسکوپی (جاذب الرطوبه)

نقطه ذوب 17/8 درجه سانتیگراد

اسمولاریته محلول آبی 2/6 درصد حجمی ایزواسمز است.

حلالیت

11 ثبات و شرایط نگهداری

گلیسیرین جاذب رطوبت است. گلیسیرین خالص در شرایط نگهداری معمولی مستعد اکسید شدن توسط اتمسفر نیست، اما در اثر حرارت بالا می تواند تجزیه شود و ماده سمی آکرولئین را تولید کند. مخلوط گلیسیرین با آب، اتانول (95٪) و پروپیلن گلیکول از نظر شیمیایی پایدار هستند.

12 ناسازگاری

گلیسیرین اگر با عوامل اکسید کننده قوی مانند تری اکسید کروم، کلرات پتاسیم یا پرمنگنات پتاسیم مخلوط شود، ممکن است منفجر شود. در محلول رقیق، واکنش با سرعت کمتری انجام می شود و چندین محصول اکسیداسیون تشکیل می شود. تغییر رنگ سیاه گلیسیرین در حضور نور یا در تماس با اکسید روی یا نیترات بیسموت بازی رخ می دهد. وجود آهن به عنوان ناخالصی در گلیسیرین مسئول تیره شدن رنگ مخلوط های حاوی فنل، سالیسیلات و تانن است. گلیسیرین یک کمپلکس اسید بوریک به نام گلیسروبوریک اسید را تشکیل می دهد که اسیدی قوی تر از اسید بوریک است.

13 روش ساخت

گلیسیرین عمدتاً از روغن ها و چربی ها به عنوان یک محصول جانبی در ساخت صابون ها و اسیدهای چرب به دست می آید. همچنین ممکن است از منابع طبیعی از طریق تخمیر، به عنوان مثال، ملاس چغندرقند در حضور مقادیر زیادی سولفیت سدیم به دست آید.

14 ایمنی

گلیسیرین به طور طبیعی در چربی ها و روغن های حیوانی و گیاهی وجود دارد که به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی معمولی مصرف می شود. گلیسیرین به راحتی از روده جذب می شود و یا به دی اکسید کربن و گلیکوژن متابولیزه می شود یا در سنتز چربی های بدن استفاده می شود. گلیسیرین در طیف گسترده ای از فرمولاسیون های دارویی از جمله فراورده خوراکی، چشمی، تزریقی و موضعی استفاده می شود. اثرات نامطلوب عمدتاً به دلیل خواص کم آب کنندگی گلیسیرین است. دوزهای خوراکی خاصیت آرامبخشی دارند و خاصیت ملین خفیفی دارند. دوزهای زیاد ممکن است باعث سردرد، تشنگی، حالت تهوع و هیپرگلیسمی شود. تجویز تزریقی گلیسیرین در دوزهای بسیار زیاد، 70 تا 80 گرم در طی 30 تا 60 دقیقه در بزرگسالان برای کاهش فشار جمجمه، ممکن است باعث همولیز، هموگلوبینوری و نارسایی کلیوی شود. مصرف آهسته تر هیچ اثر مضری ندارد. گلیسیرین همچنین ممکن است به صورت خوراکی در دوزهای 1- 1/5 گرم بر کیلوگرم وزن بدن برای کاهش فشار داخل چشم استفاده شود. هنگامی که گلیسیرین به عنوان یک مکمل یا افزودنی غذایی استفاده می شود، معمولاً با هیچ گونه عوارض جانبی همراه نیست و به طور کلی به عنوان یک ماده غیر سمی و غیر تحریک کننده در نظر گرفته می شود. 

15 اقدامات احتیاطی

اقدامات احتیاطی معمولی متناسب با شرایط و مقدار مواد مورد استفاده را رعایت کنید. محافظ چشم و دستکش توصیه می شود. در انگلستان، حد مجاز قرار گرفتن در معرض طولانی مدت (8 ساعت TWA) در محل کار برای غبار گلیسیرین 10 میلی گرم بر متر مکعب است. گلیسیرین قابل احتراق است و ممکن است به صورت انفجاری با عوامل اکسید کننده قوی واکنش نشان دهد.

16 وضعیت نظارتی

GRAS فهرست شده است. برای استفاده به عنوان یک افزودنی غذایی در اروپا پذیرفته شده است. در پایگاه داده مواد غیر فعال FDA (خمیرهای دندان، فراورده باکال، استنشاق، تزریق، فراورده بینی و چشمی، کپسول های خوراکی، محلول ها، سوسپانسیون ها و قرص ها، فراورده های گوشی، رکتوم، موضعی، ترانس درمال و واژینال) گنجانده شده است. شامل داروهای غیر تزریقی و تزریقی دارای مجوز در بریتانیا. در فهرست مواد غیر دارویی قابل قبول کانادا گنجانده شده است.