سدیم لوریل سولفات (sodium lauryl sulfate) (Sodium dodecyl sulfate)

مقدمه:

سدیم لوریل سولفات (SLS) یک سورفکتانت است که در محصولات مختلفی مانند ویسکوز کننده مواد غذایی، خمیر دندان و پاک کننده های کف استفاده می شود همچنین سدیم لوریل سولفات یکی از سورفاکتانت های پرکاربرد در محصولات پاک کننده، لوازم آرایشی و بهداشتی و محصولات بهداشتی است.

فرمول شیمیایی: C12H25NaO4S

اسامی تجاری: Anticerumen / Emal 10 / Empicol / Genapol LSS / Irium

خواص ظاهری:

کریستال یا پودر سفید یا کرم مایل به زرد کمرنگ است که ظاهری صاف داشته و دارای مزه تلخ و صابونی و بوی مواد چرب دارد.

میزان محلولیت در حلال های مختلف

خصوصیات فیزیکی و شیمیایی:

·       نقطه ذوب : 204-207 درجه سانتی گراد

·       نقطه جوش : 288.4 درجه سانتی گراد

·       وزن مولکولی  : 288.38

·       دانسیته : 1.07 گرم بر سانتی متر مکعب در دمای 20 درجه سانتی گراد

·       Flash point : 170 درجه سانتی گراد

·       ویسکوزیته : 1.39 میلی پاسکال

موارد مصرف و مقدار مصرف ( در داروسازی و آرایشی بهداشتی و صنایع غذایی)

سدیم لوریل سولفات یک سورفکتانت آنیونی است که در طیف گسترده ای از فرمولاسیون های دارویی و لوازم آرایشی غیر تزریقی استفاده می شود. این ماده شوینده و مرطوب کننده ای است که در هر دو شرایط قلیایی و اسیدی موثر است. در سال های اخیر در تکنیک های آنالیز الکتروفورتیک کاربرد پیدا کرده است: الکتروفورز ژل پلی آکریل آمید SDS (سدیم دودسیل سولفات) یکی از تکنیک های پرکاربرد برای آنالیز پروتئین ها است؛ و سدیم لوریل سولفات برای افزایش انتخابی بودن استفاده شده است.

در جدول کاربرد ها و درصد مربوطه ذکر شده است:

سمیت و عوارض:

سدیم لوریل سولفات به طور گسترده در لوازم آرایشی و فرمولاسیون دارویی خوراکی و موضعی استفاده می شود. این ماده نسبتاً سمی با اثرات سمی حاد از جمله تحریک پوست، چشم، غشاهای مخاطی، دستگاه تنفسی فوقانی و معده است. قرار گرفتن مکرر و طولانی مدت با محلول های رقیق ممکن است باعث خشک شدن و ترک خوردن پوست شود. درماتیت تماسی ممکن است ایجاد شود. استنشاق طولانی مدت سدیم لوریل سولفات به ریه ها آسیب می رساند. حساسیت ریوی ممکن است رخ دهد، که منجر به اختلال عملکرد راه هوایی و آلرژی ریوی می شود. مطالعات حیوانی نشان داده است که تزریق داخل وریدی این ماده باعث ایجاد اثرات سمی قابل توجهی بر ریه، کلیه و کبد می شود. آزمایش‌های جهش‌زا در سیستم‌های باکتریایی منفی بوده است.  واکنش‌های نامطلوب به سدیم لوریل سولفات در فرمولاسیون‌های آرایشی و دارویی عمدتاً مربوط به گزارش‌هایی از تحریک پوست یا چشم پس از استفاده موضعی است. سدیم لوریل سولفات نباید در فراورده های داخل وریدی برای انسان استفاده شود. دوز احتمالی کشنده خوراکی انسان 0.5-5.0 گرم بر کیلوگرم وزن بدن است.

ناسازگاری:

سدیم لوریل سولفات با سورفکتانت های کاتیونی واکنش میدهد و سبب از دست رفتن فعالیت و رسوب حتی در غلظت های پایین می‌شود. برخلاف صابون، با اسید های رقیق و یون های کلسیم و منیزیوم سازگار است. سدیم لوریل سولفات با نمک فلزات چند ظرفیتی مثل آلومینیوم، سرب، قلع و یا روی ناسازگار است و با نمک پتاسیم رسوب می‌کند. محلول آن با pH بین 9.5 تا 10، خورنده ملایم فلزاتی مثل مس، برنج و ... است.

نکات مهم در حین کار  و مصرف این ماده:

اقدامات احتیاطی معمولی متناسب با شرایط و مقدار مواد مورد استفاده را رعایت کنید. از استنشاق و تماس با پوست و چشم خودداری شود. بسته به شرایط، محافظ چشم، دستکش و سایر لباس های محافظ توصیه می شود. باید تهویه کافی فراهم شود یا از دستگاه تنفس گرد و غبار استفاده شود. از قرار گرفتن در معرض طولانی مدت یا مکرر باید اجتناب شود. لوریل سولفات سدیم در هنگام احتراق دودهای سمی ساطع می کند.

شرایط نگهداری:

سدیم لوریل سولفات در شرایط معمول نگهداری، پایدار است. هر چند که در حالت محلول، تحت شرایط سخت مثل pH، 2.5 یا کمتر به لوریل الکل و سدیم بی سولفات هیدرولیز می‌شود.

مواد بالکی در یک ظرف که به خوبی بسته شده و دور از اکسید کننده های قوی در مکانی خنک و خشک باید نگهداری شود.