سدیم بنزوات (Sodium Benzoate)

مقدمه: بنزوات سدیم یک ماده نگهدارنده است که به برخی از نوشابه‌ها، غذاهای بسته‌بندی شده و محصولات مراقبت شخصی اضافه می‌شود تا ماندگاری را طولانی‌تر کند. برخی افراد ادعا می کنند که این افزودنی ساخت بشر بی ضرر است، در حالی که برخی دیگر آن را با سرطان و سایر مشکلات سلامتی مرتبط می دانند[1].

فرمول شیمیایی:

C7H5NaO2

اسامی تجاری:

Ammonul- Sobenate- Antimol, Benzoic acid sodium salt; benzoate of soda; natrii enzoas; natrium benzoicum; sobenate; sodii benzoas; sodium benzoic acid.

خواص ظاهری: بنزوات سدیم به صورت پودر، گرانول یا کریستالی سفید رنگ و کمی جاذب رطوبت است. بی بو یا با بوی ضعیف بنزوئین است و طعم شیرین و شور نامطبوعی دارد.

میزان محلولیت در حلال های مختلف

خصوصیات فیزیکی و شیمیایی:

·       نقطه ذوب  410 °C

·       نقطه جوش ندارد. تجزیه میشود ولی به جوش نمی اید.

·       نقطه انجماد: 0.24°C(1.0%w/v)

·       وزن مولکولی 144.105 g·mol⁻¹

·       دانسیته31.497-1.527 g/cm3

·       Flash point 10 °C

موارد مصرف و مقدار مصرف( در داروسازی و آرایشی بهداشتی و صنایع غذایی):

بنزوات سدیم در درجه اول به عنوان یک نگهدارنده ضد میکروبی در لوازم آرایشی، غذا و دارو استفاده می شود. این ماده در غلظت های 0.02-0.5٪ در داروهای خوراکی، 0.5٪ در محصولات تزریقی و 0.1-0.5٪ در لوازم آرایشی استفاده می شود.

بنزوات سدیم به دلیل حلالیت بیشتر در برخی شرایط به اسید بنزوئیک ترجیح داده می شود. با این حال، در برخی از کاربردها ممکن است طعم ناخوشایندی به محصول بدهد. بنزوات سدیم همچنین به عنوان روان کننده قرص  در غلظت های 2-5٪ وزنی / وزنی استفاده شده است. محلول های بنزوات سدیم نیز به صورت خوراکی یا داخل وریدی به منظور تعیین عملکرد کبد تجویز شده است.

اولین پرزرواتیو تایید شده توسط FDA هست. در دارو به عنوان لوبریکانت و باز کننده حضور دارد. در هایپرآمونمیا هم تجویز می شود. در صنعت آرایشی بهداشتی هم به عنوان پرزرواتیو استفاده می شود.

سمیت و عوارض:  

بنزوات سدیم بلعیده شده با گلیسین در کبد کونژوگه می شود تا اسید هیپوریک تولید کند که از طریق ادرار دفع می شود. علائم سمیت سیستمیک بنزوات شبیه علائم سالیسیلات است. در حالی که تجویز خوراکی شکل اسید آزاد ممکن است باعث تحریک شدید معده شود، نمک های بنزوات به خوبی در مقادیر زیاد تحمل می شوند: به عنوان مثال. 6 گرم بنزوات سدیم در 200 میلی لیتر آب به صورت خوراکی به عنوان آزمایش عملکرد کبد تجویز می شود.

داده‌های بالینی نشان داده‌اند که بنزوات سدیم می‌تواند کهیر تماسی غیرایمونولوژیکی و واکنش‌های تماس فوری غیرایمونولوژیکی ایجاد کند. با این حال، این پدیده غیر ایمونولوژیک باید هنگام طراحی فرمولاسیون برای نوزادان و کودکان در نظر گرفته شود.

سایر عوارض جانبی عبارتند از آنافیلاکسی و واکنش های کهیر، اگرچه یک مطالعه کنترل شده نشان داده است که بروز کهیر در بیمارانی که اسید بنزوئیک دریافت کرده اند، بیشتر از پلاسبو لاکتوز نیست.

توصیه شده  کافئین و بنزوات سدیم در نوزادان تزریق نشود؛ با این حال، بنزوات سدیم توسط دیگران در درمان برخی از اختلالات متابولیک نوزادان استفاده شده است.

مصرف روزانه قابل قبول سازمان بهداشت جهانی از کل بنزوات ها، محاسبه شده به عنوان اسید بنزوئیک، تا 5 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن تخمین زده شده است.

ناسازگاری: با ترکیبات چهارتایی((quaternary، ژلاتین، نمک های آهن، نمک های کلسیم و نمک های فلزات سنگین از جمله نقره، سرب و جیوه ناسازگار است. فعالیت نگهدارنده ممکن است با برهمکنش با کائولن یا سورفکتانت های غیریونی کاهش یابد.

نکات مهم در حین کار  و مصرف این ماده اقدامات احتیاطی معمولی متناسب با شرایط و مقدار مواد مورد استفاده را رعایت کنید. بنزوات سدیم ممکن است برای چشم و پوست تحریک کننده باشد. محافظ چشم و دستکش های لاستیکی یا پلاستیکی توصیه می شود.

شرایط نگهداری: محلول های آبی ممکن است با اتوکلاو یا فیلتراسیون استریل شوند. مواد فله باید در ظرفی در بسته و در جای خشک و خنک نگهداری شود.

منابع:

https://en.wikipedia.org/wiki/Sodium_benzoate

https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Sodium-Benzoate#section=Taste

https://fscimage.fishersci.com/msds/20965.htm#:~:text=Incompatibilities%20with%20Other%20Materials%3A%20Strong,%2C%20carbon%20dioxide%2C%20sodium%20oxide.

https://www.healthline.com/nutrition/sodium-benzoate#benefits