هیدروکینون (Hydroquinone)

فرمول شیمیایی: C₆H₆O₂

خواص ظاهری: به رنگ روشن(سفید) کریستالی یا محلول

میزان محلولیت در حلال های مختلف

خصوصیات فیزیکی و شمیایی:

نقطه ذوب: 172 درجه سلسیوس

نقطه جوش:286درجه سلسیوس

وزن مولکولی:110gr mol^-1

دانسیته:1.3gr/cm^-3

 165  :Flash pointدرجه سلسیوس

موارد مصرف و مقدار مصرف:

در داروسازی: در درمان هایپر پیگمانتاسیون و به عنوان یک عامل موضعی برای روشن کردن پوست، به ویژه در درمان اختلالات هایپرپیگمانتاسیون استفاده می شود. همچنین برای درمان موارد زیر استفاده می شود:

-ملاسما: لکه های قهوه ای یا خاکستری مایل به قهوه ای روی پوست که اغلب روی صورت ظاهر می شوند.

- کک و مک: لکه های تیره تری که با قرار گرفتن در معرض نور خورشید بیشتر مشخص می شوند.

- لکه های پیری: این لکه های صاف و تیره ای هستند که در مناطقی از پوست که در معرض آفتاب قرار دارند ایجاد می شوند.

- اسکار آکنه: هیدروکینون می تواند به کم رنگ شدن هایپرپیگمانتاسیون پس از التهاب ناشی از آکنه کمک کند[1-4].

مکانیسم عمل

هیدروکینون با مهار آنزیم تیروزیناز که برای تولید ملانین در پوست ضروری است، عمل می کند. هیدروکینون با کاهش تعداد ملانوسیت ها (سلول هایی که ملانین تولید می کنند)، سطح ملانین را در پوست کاهش می دهد و به مرور زمان رنگ پوست روشن تر می شود. کاربران معمولاً در عرض حدود چهار هفته پس از استفاده مداوم متوجه نتایج می شوند[1-4].

موارد مصرف و کاربرد در فرمولاسیون: هیدروکینون ضد لک و روشن کننده است. هیدروکینون جهت درمان هایپرپیگمانتاسیون کک و مک، کلاسما، لک های ناشی از التهاب پس از حساسیت به نور و تمام نواحی که افزایش ناخواسته تجمع ملانین وجود دارد به کار می رود. هیدروکینون در غلظت های کمتر از 1 درصد به عنوان آنتی اکسیدان در برخی فرآورده ها افزوده می شود.

هیدروکینون در فرمول‌های مختلفی از با غلظت‌های معمولاً از 2% تا 4% (نسخه‌ای) موجود است. معمولا یک یا دو بار در روز اعمال می شود. استفاده از ضد آفتاب هنگام استفاده از هیدروکینون بسیار مهم است، زیرا قرار گرفتن در معرض نور خورشید می تواند اثرات آن را معکوس کند و هیپرپیگمانتاسیون را تشدید کند[1-3]. بهتر است فراورده شب ها استفاده شود.

عوارض جانبی و اقدامات احتیاطی

درماتولوژیک: واکنش پوستی آلرژیک، درماتیت، اریتم، التهاب، سوزش پوست، خشکی پوست ]6[.

موضعی: تحریک موضعی ]6[.

استفاده طولانی مدت، به ویژه در غلظت‌های بالا، ممکن است منجر به بیماری نادری به نام اکرونوزیس شود که با رنگدانه‌های آبی مایل به سیاه پوست مشخص می‌شود. به دلیل خطرات احتمالی، هیدروکینون باید تحت نظارت پزشکی استفاده شود، به ویژه در افراد با پوست حساس، یا کسانی که باردار یا شیرده هستند[2-4].

شرایط نگهداری: در جای خشک و خنک و به دور از تابش مستقیم آفتاب، دور از دسترس کودکان نگهداری شود.

ناپایداری هیدروکینون

:هیدروکینون به اکسیداسیون حساس است، که می تواند منجر به تشکیل p-benzoquinone شود، ترکیبی که می تواند باعث تغییر رنگ و کاهش کارایی فرمولاسیون هیدروکینون شود. این فرآیند اکسیداسیون را می توان در شرایط قلیایی تسریع کرد و بنابراین فرمولاسیون هیدروکینون عموماً در محیط های اسیدی پایدارتر است. مطالعات نشان داده اند که تغییرات در pH می تواند به طور قابل توجهی بر پایداری شیمیایی هیدروکینون تأثیر بگذارد و شرایط اسیدی به جلوگیری از تغییر رنگ و تخریب کمک می کند.

پایداری هیدروکینون نیز وابسته به دما است. فرمولاسیون های نگهداری شده در دماهای پایین تر (مثلاً 6 درجه سانتیگراد) در مقایسه با فرمولاسیون هایی که در دماهای بالاتر (مثلاً 40 درجه سانتیگراد) نگهداری می شوند، پایداری بیشتری دارند.

 [1] https://www.medicalnewstoday.com/articles/hydroquinone

[2] https://cityskinclinic.com/guides/hydroquinone-skin-products/

[3] https://www.healthline.com/health/beauty-skin-care/hydroquinone

[4] https://www.webmd.com/drugs/2/drug-1347/hydroquinone-topical/details

[5] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK539693/

]6[ uptodate